ناامید، بدردنخور، و پر از مشکلاتم. هیچ چیز دیگر خوب نخواهد شد. همه از من بهترند. هرگز پرفکت و کامل نخواهم بود. هیچکس از من خوشش نمی آید. همیشه بازنده ام.
جملات برایتان آشنا بودند؟
البته برای خیلی از افراد این جملات آشنا هستند. تله های روانی برای ما چرخه ای از درد و ناراحتی را می آورند. در خیلی از نمونه ها، تله های روانی انقدر در ذهن عمیق رسوخ کرده اند که قربانی به وجود آنها کاملاً نا آگاه است.
مهم ترین چیز درباره ی این خطاهای شناختی این است که آنها راه هایی ناهنجار از کنار آمدن با افراد و خود میباشند. زندگی در دنیای تله های روانی مثل زندگی کردن یک دروغ است.
درک شما با یک زمینه ی منفی مالیخولیایی خراب شده و افکار پوچ، غیرواقعی و نادرست را بهمراه می آورد.
برای غلبه بر این تله های روانی، حضور در لحظه و درون نگری هوشیارانه و مداوم لازم است. و البته برای انجام اینکار اول باید بدانیم که این تله ها چه هستند.
🔰 ۶ تله روانی
1️⃣فرض و گمان
این یک فرضیه است. شما فرض میکنید که چیزی بر اساس آنچه که فکر میکنید و بدون هیچ مدرکی درست است.
فرضیه ها میتوانند درباره ی دیگران و یا خودتان باشند.بطور مثال: “او با من اینطوری رفتار کرد چون……”، “آنها اینطوری فکر میکنند چون……”، “آنها فکر میکنند که من اینجوری هستم چون….”، “من همیشه اینکار را انجام میدهم چون…..”.
چرا زندگیتان را خراب میکند: شما احساسات و دردهای روحی بیخود و غیرضروری را برای خود بوجود می آورید. بخصوص اگر بدترین ها را فرض کنید. فرضیه ها شما را به قضاوت غلط درباره ی دیگران سوق میدهند. این میتواند رابطه هایتان را با افرادی که دوستشان دارید خراب کند و یا به آن صدمه بزند.
2️⃣باورها
یعنی باورداشتن با یقین بر اینکه چیزی درست است حتی اگر درست نباشد.
باورهای روانی ذاتاً افراطی اند. کلمات هم مانند باورها بسیار قوی اند. بطور مثال: “من هرگز نخواهم توانست که درست و نرمال صحبت کنم.”، “آنها همیشه به من عجیب نگاه میکنند.”
مثل تمام تله های روانی دیگر، باور ها هم ناخود آگاهند. آنها میتوانند انقدر عمیق ریشه بگیرند که ذهن آگاه را از سر باز کنند.
مثلاً:
“من واقعاً زشت هستم.”
چرا زندگیتان را خراب میکند:
باورها ذاتاً کور هستند. اگر که اشتباه باشند میتوانند عمیقاً در شما اثر منفی بگذارند.در صورتیکه شما به این باورهای غلط یقین و اعتقاد کافی داشته باشید، بوسیله ی ترس، شما را لنگ و فلج میکنند. بنابراین زندگیتان ممکن است خیلی محدود شود و شما مثل یک مرده متحرک زندگی کنید.
3️⃣مقایسه
این میتواند بین شما و دیگران اتفاق بیفتد. بطور مثال: “او خیلی از من باهوش تر است.”
مقایسه ها همچنین میتوانند بین خودمان و ایده آل هایمان از آنچه باید باشیم رخ دهد. مثلاً: “من باید هیکلم اینجوری باشد، درست مثل فلانی.”
نارضایتی چیزی است که مقایسه را بوجود می آورد. ما میخواهیم بهتر، کاملتر، ایده آل و از بقیه برتر باشیم. مقایسه همچنین یکجور حالت مسابقه را بوجود می آورد. ما از افراد دیگر و ایده آل هایمان بعنوان معیار و مقیاس موفقیت استفاده میکنیم.
چرا زندگیتان را خراب میکند: مقایسه، حسادت و حسرت زیادی را ایجاد میکند. همچنین موجب عصبانیت، درد، و نا امیدی خواهد شد.این بر روابط با دیگران آسیب میرساند و اغلب دوستی ها را نابود میکند.
4️⃣امیال
آرزو و امیال داشتن، یعنی خواستن چیزی که ندارید. ما امیالی داریم چون ناراضی هستیم و احساس کمبود میکنیم. چیزی که داریم برایمان کافی نیست. مثلاً: “من میخواهم اینطوری باشم…ولی نمیتوانم.”، “من میخواهم مثل فلانی این استعداد را داشته باشم، ولی ندارم.”
امیال ها بسیار به مقایسه نزدیک و مرتبط هستند. ما خودمان را مقایسه میکنیم و نتیجه ی آن داشتن امیالی برای چیزی بزرگتر و بهتر خواهد بود.
چرا زندگیتان را خراب میکند: قاعده ی اصلی تفکر بودایی ها این است که خواسته ها و امیال، برابر است با درد.
به مجرم های دنیا فکر کنید. دزدها، قاتلان، متجاوزان، زناکاران؛ اینها همه از امیال نشأت گرفته اند. وقتی ما میلی داریم که نمیتوانیم داشته باشیم، نتیجه ی آن درد است.
5️⃣ توقعات
توقع داشتن، یعنی داشتن ایده ای از قبل مشخص شده که چیزی باید اتفاق بیفتد و یا خواهد افتاد.
توقعات معمولاً با ذهن های سخت و ساختار روحی بوجود آمده، که وقتی به چالش کشیده میشوند، فرو میریزند و ذهن را در آشفتگی میگذارند.
مثلاً: شما ناخودآگاه فکر میکنید:
“او با من مؤدبانه برخورد خواهد کرد.” ولی وقتی این اتفاق نمی افتد شما فوراً بخاطر این توقعتان، ناراحت میشوید.توقعات از یقین اشتباه نشأت میگیرد. شما همچنین میتوانید که از خودتان هم توقع داشته باشید. مثلاً ناخودآگاه فکر کنید که: “من خجالت میکشم و به لکنت می افتم.” و فوراً این اتفاق هم برایتان می افتد.
چرا زندگیتان را خراب میکند: توقع رفتارهای مشخصی از دیگران، معمولاً به نا امیدی، گیجی، ناراحتی، و عصبانیت منجر میشود. این میتواند اثر بدی بر روابطتتان بگذارد. همچنین توقعات چیزهایی از خودتان میتواند خیلی مسائل را بوجود آورد. توقعات شما، نتیجه ی آن موقعیت را با تصمیم گیری قبلی اینکه خوب و یا بد خواهد بود، عوض میکند. بطور مثال اگر شما توفع دارید که خسته شده باشید، ۹۹.۹% مواقع، شما خسته خواهید بود. وقتی که ذهنتان از قبل برخلاف شما تنظیم شده باشد، میتواند یک تأثیر منفی سریع بر زندگیتان داشته باشد.
6️⃣ایده آل ها
ایده آل یعنی یک نتیجه ی پرفکت و کامل از موضوع، شرایط و یا شخص که توسط ذهن ما درست شده. برای مثال: “من برای باهوش بودن حتماً باید آیکیوی ۱۶۵ داشته باشم.”
ایده آلها نشانه ای از کمال گرایی یا پرفکشنیستی دارند. علاوه بر آن، آنها واقعاً هدفهایی ناواقعی هستند که تقریباً همیشه بدست آوردنشان غیر ممکن است.
چرا زندگیتان را خراب میکند: چون ایده آلها سخت بدست آورده میشوند و بهمین دلیل اغلب موجب ناراحتی های روحی و عاطفی میشوند و اضطراب زیادی بوجود می آورند.
وقتی که اختلاف بین ایده آل و واقعیت دیده شود، اغلب منجر به نارضایتی و درد خواهد شد. کمال گرا ها-ایده آل گرا ها، اغلب سخت خوشحال میشوند و زندگی با آنها هم سخت است. بنابراین ایده آل گرها بطور منفی بر روابط اثر میگذارند.